Halkla Bağlantıların gelişim sürecinde başta ‘Basın Ajansı Modeli’ olmak üzere irtibat usullerine nazaran değişen birçok farklı model tasarlandı. Basın ajansı modelinin temelinde tanıtım fonksiyonunun olduğunu belirten uzmanlar, kaynaktan amaç kitleye yanlışsız tek istikametli bir bağlantı sürecine dayalı olmasının en değerli özelliği olduğunu vurguluyor. Uzmanlar; 1920 ve sonrasında kamuoyu bilgilendirme modeli, iki taraflı asimetrik model ve iki taraflı simetrik modellerin Halkla İlgilerin gelişim sürecine dahil olduğunu tabir ediyor.
Üsküdar Üniversitesi Bağlantı Fakültesi Halkla Bağlantılar ve Tanıtım Kısım Lideri Dr. Öğretim Üyesi Özge Akbaş, basın ajansı modeli ve akabinde üretilen tanıtım modelleri ile ilgili değerlendirmelerde bulundu.
Temelinde tanıtım fonksiyonu var
Tarihsel açıdan Halkla Bağların gelişimi dikkate alındığında o periyodun şartlarına bağlı olarak uygulanmış bağlantı stillerine nazaran halkla bağlar modelleri olduğunun görüldüğünü belirten Dr. Öğretim Üyesi Özge Uğurlu, “Grunig ve Hunt’ın halkla bağlantılar modellerinden birincisi olarak görülen ‘Basın ajansı modeli’, temelinde tanıtım fonksiyonunun olduğu bir modeldir. 19. yüzyılın birinci yarısında yaşanan endüstriyel ihtilal, ticarileşmeyi merkeze alan faaliyetlerin yayılmasına taban hazırladı. Bu model kapsamında bilhassa kamunun dikkatini çekecek rastgele bir husus hakkında tanıtım faaliyetlerine yer verilirken, kesin gaye ise basında yer bulmak olarak görülmektedir.” dedi.
Tek taraflı bağlantı sürecine dayanıyor
Basın ajansı modelinin en kıymetli özelliğinin kaynaktan maksat kitleye hakikat tek taraflı bir irtibat sürecine dayanması olduğunu söz eden Uğurlu, “Bu noktada iletinin doğruluğu, emniyetli olması üzere konular art planda kalırken, tek taraflılık ve yarı gerçekler basın ajansı modelinde kullanılıyor. Amerika Birleşik Devletleri’nde bu devir içerisinde birçok basın casusu, kahramanlar yaratarak onları tanınan hale getirip kamuoyunun ilgi ve takviyesini toplamak ismine gerçekleri çarpıtmaktan kaçınmadı.” diye konuştu.
1920’de kamuoyu bilgilendirme modeli ortaya çıktı
Dr. Öğretim Üyesi Özge Uğurlu, gerek iş dünyası gerekse siyasal bağlantı kampanyaları dahilinde gerçekleştirilen manipülasyon teknikleri ile magazin yahut haber kıymeti taşımayan içerikleri maksat kitlelerle paylaşan bir yaklaşımın karar sürdüğünü söyledi ve kelamlarına şöyle devam etti:
“Basın ajansı modelinden sonra ‘kamuoyu bilgilendirme modeli’, 1920 yılında ortaya çıkmış ve iki istikametli simetrik modelin uygulanışına kadar gündemde olmuştur. Ivy Lee ortaya atmış olduğu Prensipler Bildirisinde bu modelin emelini açıkça tabir ediyor ve halkla bağlar mesleğinin gelişimi açısından da epeyce değerli bir atılım olarak nitelendiriyor. Buna nazaran yapılan halkla münasebetler çalışmalarında hakikat ve eksiksiz bilgi sunma amacıyla yola çıkılıyor. Böylelikle amaç kitlenin zihnini meşgul edebilecek temelsiz bilgiler engellenmiş oluyor. Bunun en kıymetli destek noktası da kurumun imajının gaye kitlenin zihninde olumlu olmasına imkan sağlamasıdır. İki taraflı asimetrik model ise karşılıklı fakat istikrarsız bir bağlantıya dayanıyor ve ikna sürecini merkeze almasından ötürü gerçek halkla bağlantılar çalışmalarının temelini oluşturuyor.”
En değerli dinamik geri bildirim
İki taraflı asimetrik modelin temsilcisi olan E. Bernays’in bu modelle birlikte halkla bağlantılar faaliyetleriyle amaçlanan tavır ve davranış değişikliğinin oluşturulması için birçok aktiflik gerçekleştirdiğini söz eden Uğurlu, “Bu model içerisindeki en kıymetli dinamik, gaye kitleden alınacak geri bildirim olarak görülüyor. Fakat alınan geri bildirim, yalnızca ikna maksadıyla kullanılıyor. Dört halkla alakalar modelinin sonuncusu ‘iki taraflı simetrik model’dir. Bu modelin en değerli özelliği kurumlar ve amaç kitleleri ortasındaki ortak noktaların keşfedilmesi, ortaya çıkartılması, gerekli bildirimlerin alınmasıyla bunların kurum siyasetlerine ve tahlil stratejilerine yansıtılmasıdır.” dedi.
İletişim dinamikleri kıymetli ipuçları veriyor
Dr. Öğretim Üyesi Özge Uğurlu, ‘Bugünkü halkla alakalar uygulamaları, kurumların amaç kitleleriyle kurmuş oldukları irtibatta onların gereksinim ve beklentilerinin fark edilmesi, kıymetlendirilmesi ve uygulamaya geçilmesini odak noktasına alıyor.’ dedi ve kelamlarına şöyle devam etti:
“Halkla bağlar alanının ülkülerini kapsayan toplumsal sorumluluk, etik, sürdürebilirlik, gönüllülük üzere kavramların kıymetinin artması da kurumların gaye kitleleriyle kurdukları irtibatın temelini oluşturuyor. Bir toplumdaki iletişim dinamikleri, kamuoyu süreçlerinin yönü ve içeriği hakkında birinci önemli ipucunu verir. Bu iletişim dinamiklerinin bilinmesi, halkla ilişkiler programlarının planlanması, maksat kitle olarak kamu tahlilleri ve ilgili medya tekniklerin saptanması açısından da son derece önemlidir. Halkla ilişkiler, tüm iç ve dış maksat kitle ile olumlu ilişkiler geliştirme ve örgütsel amaçlarla toplumsal beklentiler ortasında tutarlılık kurma gayesiyle iletişim faaliyetlerinde bulunmaktır.”
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
