Editör: Murat Öztürk
Çankırı Vilayet Sıhhat Müdürü Dr. Hüseyin Sarıkaya, menopozun bayan hayatının kıymetli bir devri olduğunu ve sağlıklı bir hayat biçiminin bu devirde de devam ettirilmesi gerektiğini söyledi.
Dr. Sarıkaya, Dünya Menopoz Günü nedeniyle yaptığı açıklamada, menopozun bayanlarda üreme çağının sona erdiği, 12 ay boyunca adet görülmemesiyle tanımlandığını belirtti.
Menopozun genelde 44 ile 55 yaş ortasında ortaya çıktığını fakat bu yaşlardan evvel ya da sonra da olabileceğini söz etti.
Dr. Sarıkaya, menopozun bir hastalık olmadığını, bedenin olağan fonksiyonunu sürdürdüğü doğal bir süreç olduğunu vurguladı. Menopoz belirtilerinin birden fazla bayanda hafif ya da orta seviyede olduğu için ilaç tedavisine gerek olmadığını, fakat belirtilerin günlük hayatı olumsuz etkilediği durumlarda ilaç tedavisinin başlanabileceğini kaydetti.
Menopoz devrinde bayan bedeninde fizikî ve ruhsal değişimler yaşandığını, kalp damar hastalığı ve kemik erimesi riskinin arttığını, hormonal değişimlerin kilo almayı kolaylaştırdığını anlattı. Kemik erimesinin menopozda hızlandığını, bazen çok şiddetli olup omurga kırıklarına ya da küçük travmalarda kalça ya da bilek kırıklarına yol açabileceğini bildirdi.
Dr. Sarıkaya, menopozun her basamağında sağlıklı bir ömür biçiminin korunmasının ehemmiyetine değinerek, “Sigara içmek ve hareketsiz kalmak kemik erimesini artırır. Unutmayalım ki, sigara, alkol, istikrarsız beslenme, sistemsiz uyku üzere ziyanlı alışkanlıklar her türlü hastalığın seyrini kötüleştirir. Bu alışkanlıklardan uzak durmak menopozun her evresinde faydalıdır” dedi.
MENOPOZ NEDİR?
Menopoz tıpkı bebeklik, ergenlik, cinsel olgunluk üzere hayatın bir periyodudur. Menopoz periyodunda yumurtalıklardaki (overler) folikül ölçüsü azalır ve buna bağlı olarak östrojen üretimi azalır. Vakitle östrojen üretimi kesilir ve yumurtalıklar küçülür. Buna bağlı olarak adet döngüsü kesilir ve üreme yeteneği kaybolur.
Menopoz sözcüğü Yunanca mens (ay) ve pause (durmak) sözcüklerinden türemiştir. Dünya Sıhhat Örgütü, menopozu yumurtalıkların aktivitelerini kaybetmeleri sonucu adet döngüsünün kalıcı olarak kesilmesi olarak tanımlamaktadır. Menapoz yaşı dünya genelinde 45-55 yaştır.
Yapılan çalışmalar Türkiye’de ortalama menopoz yaşının 46-48 olduğunu göstermektedir.
MENOPOZA GİRMEYİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER NELERDİR?
Genetik faktörler: Bir ailedeki bayanların ekseriyetle benzeri yaşlarda menopoza girdikleri gözlenmektedir.
Genital faktörler: Sistemsiz adet gören bayanların sistemli adet görenlere nazaran daha erken menopoza girdikleri gözlenmiştir. Bunun dışında doğurganlık durumu, birinci adet yaşı, doğum denetim hapı kullanma, iki yıldan uzun emzirme üzere durumlar menopoz yaşını etkileyebilmektedir.
Psikolojik faktörler: Ruhsal travmalar menopozun gelişimini hızlandırır. Savaş, göç, zelzele ve uzun süren hapishane hayatındın erken menapozu tetiklediği gözlemlenmiştir.
Fiziki ve çevresel faktörler: Soğuk iklimlerde ve çok ağır kaidelerde yaşayan bayanlarda menopoz yaşı daha erkendir.
Sigara kullanımı: Ağır sigara içen bayanlar içmeyenlere nazaran 1-2 yıl daha erken menopoza girmektedirler.
Genel sıhhat durumu: Ağır metabolik hastalıklar, genetik bozukluklar, enfeksiyon hastalıkları, kemoterapi ve radyoterapi menopoz yaşını etkileyebilir.
Sosyal faktörler: Kırsal ve klasik toplumlarda menopoz yaşı erken olabilmektedir.
