Seçimlerin akabinde AKP iktidarının kıstığı kredi muslukları başta konut, araba olmak üzere tüm kesimlerdeki alım/satımları etkilerken vatandaşın ve şirketlerin kredilere erişememe sorunu de büyüyor. Garanti BBVA Genel Müdürü Recep Baştuğ, yeni devirde kredilerin durumunu anlattı.
Garanti BBVA Genel Müdürü Recep Baştuğ, seçimden evvel ve sonra yapılan uygulamaların ve regülasyonların çok farklı olduğunu lisana getirerek şu an dengelenme ve olağanlaşma sürecine başlandığını söyledi.
Garanti BBVA Genel Müdürü Recep Baştuğ, döviz dönüşümlü KKM hesaplarının vadesi geldikçe yüzde 6’sının standart TL mevduata dönmeye başladığını vurgulayarak, sürecin yüzde 1 ile başladığını kaydetti. Baştuğ, “Eğer her ay yaklaşık yüzde 6’lık bir dönüşüm gerçekleştirebilirsek, bir yıl sonunda kabaca döviz dönüşlü KKM hesaplarından yüzde 45-50 üzere bir sayısı eritmiş olacağımızı düşünüyoruz” dedi.
Garanti BBVA Genel Müdürü Recep Baştuğ, seçimden evvel ve sonra yapılan uygulamaların ve regülasyonların çok farklı olduğunu lisana getirerek şu an dengelenme ve olağanlaşma sürecine başlandığını söyledi. Gazetecilerle bir ortaya gelen Baştuğ, Ortodoks siyasetlere kademeli bir geçiş olduğunu ve bu geçişi son derece olumlu ve yanlışsız bulduklarını vurguladı.
Yerinde adımlar atıldığını ve kademeli geçişte daha yapılacak çok şey olduğunu söz eden Baştuğ, “Yön, istikamet bize nazaran olumlu. Bu hususta çok hakikat adımlar atıldığını görüyoruz. Doğal olarak bir süreç var. O sürecin daha başlarındayız” diye konuştu.
ENFLASYON VE BANKACILIK
Sektör büyük karlara imza attı lakin enflasyon muhasebesi yapıldığında bu durum değişiyor. Enflasyon nasıl bir tesir yapıyor kesime?
Bankacılık olarak enflasyon aslında en çok bizi yoruyor. Zira enflasyona maruz kalan öbür şirketlerden farklı olarak; sabit yatırımlarımız düşük, bizim asıl sermayemiz para. Ve paranın tek korunacağı yer enflasyon kadar getiri elde etmek demek.
Geçen yılın ortalama enflasyonu yüzde 72 iken bankacılığın sermaye getirisi yüzde 50’de kaldı. Bu sene de yeniden yüzde 40 civarında kalacak bir sermaye getirisi var.
Tabii bu sermaye getirisi enflasyon karşısında bankaların sermayelerini yitirdiğini gösteriyor. Bizim Türkiye’de yaptığımız bütün kar İspanya’da enflasyon muhasebesi ile konsolide ediliyor.
Biz 2022 sene sonunda 58.5 milyar lira kar ettik. İspanya’da bu kar 10 milyar lira. Şayet Türkiye’de enflasyon muhasebesi uygulansaydı oluşacak olan kar bu civardaydı.
Bizim öz kaynak sayımız 200 milyar civarındadır. Bu enflasyon ortamında o 200 milyarın kendini gerçek olarak koruyabilmesi için etmesi gereken karlılık, en az enflasyona yakın bir yerde olması gerekirken karlılıklar enflasyonun altında kaldı.
Hazine ve Maliye Bakanı Şimşek’in New York’ta bir toplantıdaki beyanı, enflasyon muhasebesi ile alakalı. Buna geçiş olabileceğini beyan etti. 2024’te bu türlü bir şeyi umutla bekliyoruz. Zira bilançolarımızın gerçeği yansıtmasını istiyoruz. Bankacılık kesiminde bu türlü bir muhtaçlık var.
KREDİ VE MEVDUAT FAİZLERİ
Seçim öncesinde kredi mevduat faizlerinde alışılmışın dışında bir seyir vardı, karlılıklar bu durumdan nasıl etkilendi? Durum değişiyor mu?
Karlılıkların enflasyonun altında kalmasının nedeni 2023’ün birinci periyodunda oluşan negatif marj ortamı. Zira seçimden önceki devirde hatırlarsınız siyaset faizi yüzde 8,5, bono faizleri yüzde 10-11, mevduat faizi yüzde 30-31’lerde, ferdî kredilerin faizi yüzde 30, hukukî kredilerin faizi yüzde 14, yani bir korelasyon ya da ortada birbiriyle konuşmayan sayılar vardı. Biz o vakit da sadeleşmeyi daima söylemiştik. Artık önemli bir sadeleşmeye gerçek istikametlenme var.
Bugünkü ortamda ne var?
Politika faizi yüzde 30 oldu. Kredi faizleri yüzde 40 ile 50 aralığında mevduat faizleri tekrar yüzde 40-50 aralığında, bono faizleri 5 yıllık ve 10 yıllık yüzde 27-28’lere geldi en azından ortada bir korelasyon kuruldu, sayılar birbiriyle konuşmaya başladı.
Buna karşın kredilerin bunu yakalaması vakit alacak ve bilançolarda marj sorunu 2023’ün ana problemlerinden biri olacak. 2024’te nispeten düzelecek, bu biçimde devam ederse.
KREDİ BÜYÜMELERİ
Kredi faizleri üst gidiyor, kredi büyümesinde ise hala daha regülasyonlar var. Bu durum dalı nasıl etkiliyor?
Regülasyonun hala koyduğu sınırlamalarla yaşıyoruz. Biz toplam kredi büyümesini hukukî tarafta yüzde 2,5, ferdî tarafta eser ürün değişmekle bir arada yüzde 3 ile sınırlamış durumda.
Şu an her iki tarafta da kredi büyümeleri bu sonun altında. Kredi büyümesinin olmama nedeni şu; mevduatın maliyetinin 40’larda 50’lerde olduğu ortamda bunun üzerine yaklaşık yüzde 8-9 zarurî karşılık maliyeti geliyor. Doğal olarak, kredi fiyatları yüzde 50’li sayılara yaklaşıyor. Bu fiyatlarla da şu an sınırlamaları zorlamadan işimize devam ediyoruz.
Şu an piyasa bu mevzuda daha dengelenemedi. İhracat ve yatırım kredilerinde bu oranlar biraz daha düşük düzeylerde oran olarak. Lakin bu oranlardan açıkçası bir yatırım olduğunu da söyleyemeyiz. Zira o denli bir Türk Lirası kredi kullanarak bu oranlarla yatırım yapılacak ortam şimdi yok. Bu da ümit ediyorum enflasyonun düşüşüyle bir arada hakikat yerlere gelecek.
TAKİPTEKİ ALACAK ORANI
Takipteki alacak oranı pandemi ile birlikte devreye alınan uygulamalarla bankacılık kesiminde en az konuşulan bahislerden biri haline geldi. Artık kredi faizleri yükseliyor, bir risk görüyor musunuz?
Türkiye seçimden evvel, seçimden sonra kredi genişlemeleriyle birlikte olması gerekenin çok altında bir risk maliyeti ile çalıştı. Bugün Türkiye’de Cost of Risk dediğimiz risk maliyetinin olması gerekeni, olağan olanı yüzde 1-1,25’tir. Bu bizim hesabımız. Türkiye ne vakit normalleşirse buna yakın oranlarda bir kredi riski maliyeti ödememiz lazım. Geçtiğimiz yıllar baktığımızda bu yıl da dahil 40-70 baz puan bandında bu çalkantının içinden geçen bir ülkede olmaması gerekecek boyutta risk maliyetleriyle yaşadık.
2024’te şunu bekliyoruz, bilhassa kişisel portföylerde kısmi bir kötüleşme olacak, bu çok net. Zira 3 ay önce yüzde 25’lerle yüzde 30’larla verilen kredilerin vadelerinde bu krediler yüzde 45’lerle yüzde 50’lerle verilmeye başlanacak. Bu faiz artışıyla doğal bir kötüleşme olacak. Lakin bu kötüleşme bizi olağan düzeylere getirecek.
Bugün esasen yüzde 2,5 sonunu şimdi dolduramıyoruz. Buna karşın bizim yıllık kredi büyümemiz yüzde 40 – 42’lere gelecek.
Önümüzdeki yılın ortalama enflasyonu 60’ın üzerinde 65’ler civarında olacak ve kredi büyümesi bunun altında kalacak.
Burada oluşacak talep şu an enflasyonun altında görünüyor. Bunun üzerinde bir sayı hedeflesek de şu an bu türlü bir talep görünmüyor.
İhracat kredilerinde bankalar olarak rakibimiz Eximbank ve Merkez Bankası ve en son faizi 23’e indirdiler.
Yüzde 23 ile bu türlü bir ihracat kredisi verilirken bizim yüzde 35 – 40 faiz oranlarıyla dahi kredi verme bahtımız bulunmuyor.